Załóżmy, że każdy artysta to jednoosobowa działalność gospodarcza. Jako artysta-firma zlecasz innym pewne zadania do wykonania, zatrudniasz ludzi, kupujesz, generujesz dochód. Podążając za tą myślą, uważam za słuszne korzystanie przez artystów z wiedzy biznesowej. Dlaczego? Dlatego, że dzięki niej zwiększasz swoją efektywność i w bardziej świadomy sposób podejmujesz decyzje. A jednym z bardzo przydatnych narzędzi jest analiza SWOT, którą niniejszym chciałbym wam przedstawić.
SWOT to z angielskiego skrót od czterech słów: Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats. Analiza SWOT to proste narzędzie samooceny, które pomoże wam odkryć swoje słabe i mocne strony, poznać swoje możliwości oraz odkryć i rozpoznać zagrożenia, jakie na was czyhają.
Co ważne, analiza SWOT, to analiza zarówno wewnętrzna, pozwalająca poznać swoje własne cechy, ale także zewnętrzna, polegająca na uporządkowaniu informacji pochodzących z otoczenia.
Po co robić analizę SWOT?
To proste badanie pozwoli wam spojrzeć na siebie z dystansu. Dzięki analizie zdiagnozujecie swoje szanse i zagrożenia oraz będziecie mogli zaplanować konkretne działania, które będą podnosiły wasze kompetencje i umiejętności. Pozwoli to wam także uniknąć wypalenia zawodowego – SWOT może obnażyć nieefektywność waszych wysiłków.
Moim zdaniem każdy artysta oraz twórca powinien w sposób kreatywny podejść do tego zagadnienia. Zarezerwujcie sobie 30-60 minut spokoju. Weźcie kartkę A4 i podzielcie ją na cztery części zgodnie z poniższym schematem, lub cztery kartki A4 połączcie w jeden duży arkusz.
Schemat analizy SWOT wygląda następująco:
- Mocne strony – skupcie się na wszystkich swoich mocnych stronach. W czym jesteście dobrzy, co jest waszą przewagą jako artysty? Mogą to być rzeczy takie jak wymienienie posiadanych przez was umiejętności (np. dobrze robię zdjęcia, dobrze maluję, mój głos dobrze brzmi w określonych rejestrach – oczywiście w zależności od branży w której tworzycie). Jeżeli macie trudności z określeniem tych rzeczy, możecie zastanowić się jak postrzegają was znajomi? Spróbujcie spojrzeć na siebie z boku i pomyśleć, jakimi cechami mogliby opisać was najbliżsi. Co o was mówią?
WAŻNE: nie cenzurujcie się na żadnym etapie tworzenia analizy SWOT! Niech to będą swobodne myśli, które od razu przelewacie na papier. Piszcie wszystko, co przyjdzie wam do głowy, nawet jeżeli miałoby się (później) okazać to błędne.
- Słabe strony – co przychodzi wam z trudem, czego nie lubicie robić? Jakie obszary waszej działalności, osobowości, wymagają poprawy? W czym jesteście słabi? Może brakuje wam w pewnych obszarach kompetencji? Które kwestie wymagają pracy i poprawy? Może potraficie nazwać słabe strony swojej osobowości, np. przejmujecie się krytyką, macie niską samoocenę? Spróbujcie przypomnieć sobie różne sytuacje, w których się znaleźliście, a które w jakiś sposób na was wpłynęły i odcisnęły swoje piętno. Co ważne – słabe strony to diagnoza dotycząca czynników wewnętrznych.
- Możliwości – to już domena czynników zewnętrznych. Spróbujcie wypisać wszystkie czynniki z waszego otoczenia, które są dla was korzystne i pomagają wam w waszej ścieżce kariery. Mogą to być takie rzeczy jak: posiadanie odpowiedniego sprzętu do nagrywania w domu, posiadanie pracowni, mocne zaplecze finansowe. Idźcie jednak dalej i zastanówcie się, które z czynników zewnętrznych moglibyście wykorzystać i jak? Na przykład czy są w waszym otoczeniu ludzie, którzy mogą wam w określonym zakresie pomóc? Czy wy możecie coś zaoferować otoczeniu, bo macie taką wiedzę lub możliwości?
- Zagrożenia – to przestrzeń na określenie wszystkich czynników zewnętrznych, które mogą przeszkodzić wam w rozwoju artystycznym. Co może stanąć na drodze w realizacji waszych planów? Czy są to czynniki od was zależne? Może chcielibyście prowadzić mobilną kwiaciarnię, ale nie macie prawa jazdy? Może chcecie rozwijać się wokalnie, ale mieszkacie w niewielkiej miejscowości, gdzie nie ma odpowiednich osób, które mogłyby wam pomóc? A może malujecie obrazy, a w waszym otoczeniu nie ma ludzi, którzy byliby zainteresowani tego typu sztuką? Wypiszcie wszystkie czynniki, które stanowią zagrożenie dla waszej ścieżki kariery. Postarajcie się precyzyjnie nazwać dane zagrożenie.
Jeżeli wypisaliście wszystkie rzeczy, zostawcie wykres. Wróćcie do niego następnego dnia. Musicie na świeżo spojrzeć na to, co wypisaliście. Jeżeli jesteście już gotowi, możecie poprawić niewłaściwe lub dopisać nowe rzeczy.
To nie jest jednak koniec!
Drugim i kluczowym etapem badania jest wypisanie na oddzielnej kartce po trzy najważniejsze rzeczy z każdego okna macierzy. Powinny to być najważniejsze elementy albo takie, które wymagają pilnej poprawy.
Teraz zastanówcie się nad każdym punktem i pomyślcie, co możecie zrobić, aby daną słabą stronę zamienić w mocną, a zagrożenie przekuć w szansę? Dla przykładu: jeżeli uznaliście, że waszą słabą stroną jest brak znajomości języka obcego, możecie to zmienić poprzez zapisanie się na odpowiedni kurs. Jeżeli stwierdziliście, że miejsce, w którym mieszkacie, nie daje wam możliwości rozwoju, ponieważ brakuje w okolicy odpowiednich osób, pomyślcie nad rozwiązaniem problemu poprzez edukację online?
Ostatnim waszym zadaniem jest ustalenie terminu w jakim chcielibyście rozpocząć (i zakończyć) pracę nad danym etapem.
To jest bardzo ważny moment. Pamiętaj, aby były to realne ramy czasowe. Powinny one jednak nie być dłuższe niż 6 miesięcy.
Zachowajcie zarówno wyniki swojej analizy SWOT jak i indywidualny plan rozwoju. Wracajcie do tego tak często jak to tylko możliwe. Pamiętajcie, aby koniecznie sprawdzać i na bieżąco monitorować swoje postępy, aby mieć pewność, że nie zbaczacie z obranego kursu i rzeczywiście realizujecie zadania, które są dla was naprawdę ważne.
